Tháng Mười 21, 2023
Trong văn học, ngôi kể thứ 3 theo dõi nhiều nhân vật và mạch truyện. Nó “phóng to” và “thu nhỏ” câu chuyện giống như cách máy quay thực hiện trong phim. Từ ngôi kể thứ 3, bạn có thể hiểu được toàn cảnh câu chuyện nhưng đôi khi lại bị giới hạn bởi một nhân vật, sự kiện,… Vậy bạn có biết ngôi kể thứ 3 là gì? Nó có tác dụng gì, cách nhận biết ra sao?,… Cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về các ngôi kể qua những chia sẻ ngay sau đây.
Ngôi kể thứ 3 là gì? Có bao nhiêu ngôi kể?
Để biết được ngôi kể thứ 3 là gì thì đầu tiên chúng ta cần phải biết ngôi kể là gì đã. Trong văn học, ngôi kể chính là vị trí giao tiếp mà người kể dùng khi kể chuyện. Ngôi kể của một câu chuyện quyết định ai là người kể nó và mối quan hệ của người kể chuyện với các nhân vật trong câu chuyện. Một câu chuyện có thể mang lại nhiều cảm xúc khác nhau tùy thuộc vào người kể.
Khi hỏi có bao nhiêu ngôi kể thì không ít người cho rằng có 2 ngôi kể là ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ 3. Tuy nhiên, có ngôi kể thứ nhất và thứ 3 thì chắc chắn phải có thứ 2, chỉ là ngôi kể này không phổ biến, ít được sử dụng.
Ngôi kể thứ nhất
Trong ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện là người trong câu chuyện, kể câu chuyện theo quan điểm riêng của mình. Lời tường thuật thường sử dụng đại từ “tôi” hoặc “chúng tôi”.
Nhân vật kể câu chuyện có thể là nhân vật chính của chuyện hoặc là một nhân vật quan sát câu chuyện từ bên ngoài, nhưng trong cả hai trường hợp, người đọc sẽ nhận được sự kể lại của nhân vật đó về những gì xảy ra. Điều đó cũng có nghĩa là những ấn tượng và mô tả sẽ được tô điểm bởi ý kiến, tâm trạng, trải nghiệm trong quá khứ của nhân vật đó hoặc thậm chí là nhận thức sai lệch của họ về những gì họ nhìn thấy và nghe thấy.
Ngôi kể thứ 2
Tường thuật ở ngôi thứ hai là một kỹ thuật kể chuyện ít được sử dụng, trong đó mạch chuyện được điều khiển bởi một nhân vật được gán cho người đọc, người được gọi là bạn. Người đọc đắm chìm vào câu chuyện với tư cách là một nhân vật tham gia vào câu chuyện. Người kể chuyện mô tả những gì “bạn” làm và cho phép bạn suy nghĩ với bối cảnh của riêng mình.
Tác phẩm hư cấu nổi tiếng nhất sử dụng lời kể của ngôi thứ hai là tiểu thuyết Bright Lights, Big City của Jay McInerney, trong đó có đoạn. “Tại ga tàu điện ngầm, bạn đợi tàu ở sân ga mười lăm phút. Cuối cùng, một người dân địa phương, bị mê hoặc bởi những bức vẽ graffiti, lê bước vào nhà ga. Bạn có được một chỗ ngồi và nâng một bản sao của tờ New York Post. Bài đăng là điều đáng xấu hổ nhất trong số những chứng nghiện của bạn.”
Ngôi kể thứ 3 là gì?
Sau khi đã biết ngôi kể thứ nhất và thứ 2, vậy ngôi kể thứ 3 là gì? Ngôi kể thứ 3 chính là một trong những ngôi kể phổ biến nhất trong văn học, được dùng để miêu tả những nhân vật, hành động và tình huống trong câu chuyện một cách khách quan.
Trong ngôi kể này, đại từ nhân xưng được gọi họ bằng tên hoặc sử dụng đại từ ngôi thứ ba là “anh ấy”, “cô ấy” và “họ”. Ngôi kể thứ 3 rất khách quan, cho phép người viết tạo ra một thế giới ở trong câu chuyện một cách chân thực, độc lập với các quan điểm hay cảm nhận của bất kỳ một nhân vật nào trong câu chuyện. Vì thế, ngôi kể thứ 3 được coi là công cụ quan trọng giúp cho tác giả truyền tải những thông điệp của mình đến người đọc.
Các kiểu ngôi kể thứ 3
Sau khi đã biết ngôi kể thứ 3 là gì thì chúng ta hãy cùng tìm hiểu về các loại ngôi kể thứ 3. Việc phân loại ngôi kể thứ 3 sẽ dựa vào cách tiếp cận câu chuyện. Cụ thể, có 3 cách tiếp cận ngôi kể thứ 3 chính là:
Ngôi kể thứ 3 toàn diện
Hay còn được gọi là ngôi kể thứ 3 toàn trí. Thuật ngữ “toàn trí” (omniscient) biểu thị kiến thức đầy đủ. Ở góc nhìn toàn trí của ngôi thứ ba, người kể chuyện có cái nhìn sâu sắc toàn diện về tất cả các nhân vật, chia sẻ những kiến thức này với người đọc.
Họ có thể chuyển đổi liền mạch giữa các nhân vật, bộc lộ những suy nghĩ và cảm xúc sâu kín nhất của bất kỳ nhân vật nào. Khả năng này có thể được tận dụng để tạo ra sự căng thẳng, chẳng hạn như bằng cách tiết lộ động cơ tiềm ẩn trong xung đột nhân vật. Ví dụ, trong truyện Kiêu hãnh và Định kiến của Jane Austen được kể từ góc nhìn toàn diện của ngôi thứ ba, giúp người đọc có thể tiếp cận đầy đủ với nhân vật chính, Elizabeth, cũng như các nhân vật khác xung quanh cô.
Ngôi kể thứ 3 hạn chế
Đây là khi tác giả bám sát một nhân vật nhưng vẫn ở ngôi thứ ba. Người kể chuyện có thể làm điều này cho toàn bộ cuốn tiểu thuyết hoặc chuyển đổi giữa các nhân vật khác nhau cho các chương hoặc phần khác nhau. Quan điểm này cho phép tác giả giới hạn góc nhìn của người đọc và kiểm soát những thông tin mà người đọc biết.
Khía cạnh “hạn chế” có nghĩa là câu chuyện được truyền tải thông qua nhân vật hiện tại, chỉ tiết lộ trải nghiệm, hành động và suy nghĩ của họ. Với tư cách là một nhà văn, bạn có thể đi sâu vào cảm xúc và hoạt động nội tâm của nhân vật này. Tuy nhiên, nhân vật vẫn không biết được suy nghĩ của nhân vật khác.
Góc nhìn của người thứ ba này có giới hạn, có hiệu quả trong việc xây dựng sự hồi hộp. Vì độc giả và nhân vật khám phá các chi tiết cùng một lúc nên nó phù hợp với các thể loại như ly kỳ, bí ẩn.
Ngôi kể thứ 3 trung lập
Ở góc nhìn khách quan của ngôi thứ ba, người kể chuyện vẫn hoàn toàn trung lập và tách biệt. Không giống như các góc nhìn của người thứ ba khác, người kể chuyện này không đi sâu vào tâm trí nhân vật cũng như không tiếp cận cảm xúc và động cơ của họ.
Người đọc chứng kiến các sự kiện diễn ra và rút ra những suy luận của riêng mình, tạo ra một trải nghiệm sống động. Mặc dù đặc biệt hiệu quả trong truyện ngắn, quan điểm này cũng có thể được sử dụng trong những câu chuyện dài hơn khi bản chất của câu chuyện phù hợp với lối kể chuyện tách rời như vậy.
Ernest Hemingway sử dụng giọng kể chuyện này trong truyện ngắn Hills Like White Elephants của mình. Một người kể chuyện không rõ danh tính kể lại cuộc đối thoại giữa một cặp đôi khi họ đợi chuyến tàu ở Tây Ban Nha. Quan điểm này đặt người đọc vào vị trí của một kẻ tò mò, nghe lén một cảnh hoặc một câu chuyện.
Tác dụng của ngôi kể thứ 3 là gì?
Ngôi kể thứ 3 là một trong những quan điểm phổ biến nhất được sử dụng trong kể chuyện. Ngôi thứ ba có những ưu điểm sau trong văn bản như sau:
- Phát triển nhân vật mạnh mẽ. Ngôi thứ ba có phạm vi tường thuật rộng hơn so với ngôi thứ nhất và ngôi thứ hai, đồng thời có thể thu hút sự chú ý của nhiều nhân vật. Nhiều góc độ này mang đến cho người đọc cái nhìn 360 độ về cốt truyện, mỗi góc độ bổ sung thông tin mà nhân vật khác không có, tạo ra một câu chuyện phong phú và phức tạp.
- Tính linh hoạt của câu chuyện. Ngôi thứ ba có thể linh hoạt hơn, bạn có thể có mặt ở mọi nơi, giúp người đọc nhìn thấy mọi thứ và chuyển đổi giữa các câu chuyện của nhiều nhân vật khác nhau. Bạn có thể đi từ sự toàn diện hoàn toàn đến ngôi kể thứ ba hạn chế hoặc khép kín. Ngôi kể này mang đến cho bạn khả năng thâm nhập vào suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác của nhân vật, từ đó có thể mang đến cho người đọc trải nghiệm sâu sắc hơn về nhân vật và khung cảnh.
- Tạo sự đáng tin cậy cho người kể chuyện. Viết từ góc nhìn thứ ba, người kể chuyện tạo ra cái nhìn toàn cảnh về câu chuyện. Góc độ này cùng với khả năng người kể chuyện biết ít nhất suy nghĩ của một nhân vật, ở cả ngôi thứ ba toàn diện và hạn chế mang lại cho câu chuyện một giọng kể có thẩm quyền, đáng tin cậy hơn, vì người kể chuyện không có gì đáng lo ngại.
- Người đọc dễ hình dung các tình huống truyện. Tác giả dùng ngôi kể thứ 3 tạo ra một thế giới một cách chân thực, độc lập với các quan điểm hay cảm nhận của bất kỳ nhân vật nào. Điều này giúp cho người đọc có thể dễ dàng hình dung các tình huống cũng như sự kiện trong câu chuyện, từ đó tạo nên trải nghiệm đọc tuyệt vời.
Trên đây là những thông tin tổng hợp về ngôi kể thứ 3 là gì. Từ những thông tin trên đây chúng ta hẳn đã biết được tại sao ngôi thứ 3 lại là một trong 3 ngôi kể được dùng nhiều nhất rồi đúng không. Hy vọng những chia sẻ trên đây có thể hữu ích đối với các bạn.
